Welke bijen bezoeken de stad?

Steeds meer mensen trekken naar de stad, waardoor steden zich uitbreiden ten koste van natuurgebieden. Veel groen moet plaats maken voor nieuwe wijken, wat het moeilijker maakt voor insecten om daar voedsel te vinden. Gelukkig zijn er ook potentiële insect-vriendelijke gebieden  zoals parken, volkstuinen, waterkanten, bloembedden en natuurlijk je eigen achtertuin (1)! Om ervoor te zorgen dat de bijen en andere bestuivers zich hier thuis voelen, is het belangrijk om deze gebieden te onderhouden en ervoor te zorgen dat de favoriete planten van deze insecten aanwezig zijn. Ben je benieuwd hoe jij kunt helpen? Lees dan snel verder!

 

Leefgebied vergroten

Een habitat is de natuurlijke woonplaats van een dier. Om ervoor te zorgen dat de insecten zich hier thuis voelen, moeten we hun habitat in de steden zowel creëren als onderhouden. Voor insecten zijn er 2 dingen nodig om dit waar te maken: nestplaatsen en planten voor voeding. Verschillende planten trekken verschillende soorten insecten aan. Het is daarom belangrijk om een gevarieerd landschap te creëren, om zo de beschikbare voedselbronnen te vergroten voor een groot aantal soorten bestuivers. 

Om onze tuinen er mooi uit te laten zien, importeren we exotische planten van over de hele wereld. Deze exotische planten zijn echter niet zo goed als inheemse soorten voor plaatselijke bestuivers, omdat ze andere bloeitijden en bloemvormen hebben.  Inheemse planten beschouwen we vaak als onkruid. Echter, deze “onkruiden” kunnen dienen juist als een belangrijke voedselbron voor insecten. Dit betekent natuurlijk niet dat je je tuin in een onkruidveld moet veranderen, er zijn gelukkig nog andere oplossingen, zoals het gebruik van een bij-vriendelijke bloemenmix. Als je een bloemenmengsel koopt, wees dan wel voorzichtig met wat je kiest. Sommige zaadbloemenmengsels bestaan vaak uit exotische soorten. Om je in de goede richting te helpen, hebben we een overzicht gemaakt van planten die de vriendelijke bestuivers wel lusten.  

Mensen en bestuivers bij elkaar brengen

De planten die zijn geselecteerd zijn inheems in Nederland en meerjarige planten, dat wil zeggen dat ze langer dan een jaar blijven staan. Sommige planten zijn niet alleen leuk voor de insecten maar hebben ook extra voordelen, zoals kruiden of vruchten. Daarnaast vind je hier enkele voorbeelden van bloemencombinaties, die je tuin het hele jaar door bij-vriendelijk maken. De eerste combinatie bestaat uit planten die vochtige grond opnemen, de tweede combinatie geeft de voorkeur aan droge grond en de laatste combinatie bestaat voornamelijk uit eetbare planten. Op deze manier kun je kiezen welke planten het beste in jouw tuin passen.

A. Plantencombinatie voor een vochtige grond 

Figuur 2. Plantencombinatie vochtige grond. 1: veldleeuwerik, 2: oregano, 3: akkerschurft, 4: wilde aardbei, 5: gewoon zeepkruid, 6: appelmunt.

Deze combinatie bestaat uit inheemse, en meerjarige planten, die bloeien in het voorjaar en in de zomer, en het hele jaar groen zijn (figuur 2; tabel 1). Oregano- en muntbladeren worden gebruikt als kruid, aardbei is heerlijk om te eten en akkerwormkruid en gewoon zeepkruid zijn beide prachtige planten. Alle planten trekken een grote diversiteit van bestuivers aan. Ridderspoor is de enige eenjarige plant die aan deze combinatie is toegevoegd. Deze geeft bloemen in het eerste jaar na het zaaien van de zaden. Voor al deze bloemen is het aan te bevelen de grond vochtig te houden.

B. Planten combinatie voor droge grond 

 

Deze inheemse plantencombinatie is geschikt voor relatief droge gronden (figuur 3; tabel 2).  Kruiden als tijm en bieslook trekken bestuivers aan en zijn ook nog eens heel nuttig in de keuken. Wit steenkruid is een sedumsoort, die gemakkelijk te houden is, goed bestand is tegen koud weer en prachtige bloemen geeft. De paarse dovenetel is een extra optie voor de echte bestuiversfans. De plant is eetbaar, heeft het grote voordeel van een vroege bloei, en is zelfs in staat om te bloeien in zachte winters. Ze worden echter als onkruid gezien en leven slechts 1-2 jaar. Kamille is ook een eenjarige plant, die al in het eerse jaar begint te bloeien. Bovendien ruikt kamille lekker en trekt het verschillende wilde bijensoorten aan uit de familie Megachilidae. Met uitzondering van kamille zijn alle planten overblijvend. De rolklaver trekt veel bestuivers aan, waaronder oligolectische soorten, en is gunstig voor de planten eromheen, vanwege de symbiose met stikstofbindende Rhizobium-bacteriën. Dit zorgt ervoor dat de plant de omringende planten voorziet van belangrijke voedingsstoffen.

C. Planten combinatie met voordelen voor jezelf en voor de bestuivers!

 

Deze plantencombinatie is bedoeld voor mensen die niet alleen de bijen willen helpen, maar ook enkele nuttige planten voor zichzelf willen (figuur 4; tabel 3). Deze planten leveren ofwel kruiden ofwel vruchten om te eten. Alle planten trekken een grote diversiteit van bestuivers aan. Naast alle inheemse, eetbare planten, geeft de meerjarige peavine prachtige bloemen en trekt veel bijensoorten aan, zoals de Megachile ericetorum en andere soorten van het Megachile-geslacht. Deze bijen zijn één van de interessantste bijen om in uw tuin te hebben.
Vaste salie is niet inheems in Nederland, maar de wilde variant komt steeds meer voor. Wilde salie is de inheemse Salvia kruidensoort van Nederland. Andere Salvia soorten, zoals de Salvia officinalis trekken ook veel wilde bijensoorten aan en kunnen ook een geweldig kruid voor uw keuken zijn. Heide is toegevoegd omdat ze gemakkelijk te onderhouden zijn, klein blijven, en het belangrijkste: ze kunnen in de herfst nog door bloeien.

Naast deze voorbeelden, bieden wij, bij verkoop van een Streetlight Bee&Bee, ook nog een handleiding aan met vele tips en tricks voor bij-vriendelijke planten. Nu je al een paar platen weet welke je kunt gebruiken, laten we aan de slag gaan!

Referenties:

 

1. Gill, R. J., Baldock, K. C., Brown, M. J., Cresswell, J. E., Dicks, L. V., Fountain, M. T.,Garratt, M. P. D., Gough, L. A., Heard, M. S., Holland, J. M., Ollerton, J., Stone, G. N.,Tang, C. Q., Vanbergen, A. J., Vogler, A. P., Woodward, G., Arce, A. N., Boatman, N. D.,Brand-Hardy, R., Breeze, T. D., Green, M., Hartfield, C. M., O’Connor, R. S., Osborne, J. L.,Phillips, J., Sutton, P. B., Potts, S. G., & Ollerton, J. (2016). Protecting an ecosystem service: approaches to understanding and mitigating threats to wild insect pollinators. In Advances in Ecological Research (Vol. 54, pp. 135-206). Academic Press.
2. van Breugel, P. (2014). Gasten van bijenhotels. EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden & Naturalis Biodiversity Center.
3. Breugel, P . van (2019). Gasten van bijenhotels. Derde, herziene druk. – EIS ongewervelden & Naturalis Biodiversity Center, Leiden.
4. Websites die gebruikt zijn om de tabellen te maken zijn: Wikipedia.nl, Cruydthoeck.nl, florevannederland.nl, groenrijk.nl, wilde-planten.nl, insectenplanten.nl and drachtplanten.nl.e